congĕrō, gessī, gestum, ĕre, tr., porter ensemble :
¶ 1 amasser, entasser, amonceler, accumuler : saxis congestis
Liv. 1, 51, 9,
avec des pierres amoncelées ; alicui munera congerere
Cic. Att. 5, 9, 1,
charger qqn de présents ; viaticum
Cic. Planc. 26,
amasser des provisions de route [pour qqn]; in os alicui tritici grana
Cic. Div. 1, 78
(in os alicujus Div. 2, 26),
entasser des grains de blé dans la bouche de qqn ; magna vis salis ex proximis erat salinis eo congesta
Cæs. C. 2, 37, 5,
une grande quantité de sel apportée des salines voisines avait été accumulée là ||
tela in aliquemCurt. 8, 14, 38,
cribler qqn de traits ; congestis telis
Tac. Ann. 2, 11,
sous une grêle de traits ||
former par accumulation : aram sepulcri congerere arboribusVirg. En. 6, 178,
faire un autel funéraire en amoncelant des arbres ; nidamenta
Pl. Rud. 889,
faire un nid ; [abst] congerere = congerere nidum
Virg. B. 3, 69 ;
Gell. 2, 29, 5,
faire son nid ||
[fig.] : quoniam congesta fuit accusatio acervo quodam criminumCic. Scauro 4 b,
puisque l'accusation a été constituée par une sorte d'amoncellement de griefs
¶ 2 [fig.] rassembler ; accumuler des noms dans une énumération :
Cic. Br. 297 ;
Quint. 10, 1, 56 ;
(turba patronorum) quam ego congessi in hunc sermonem
Cic. Br. 332, (la foule des avocats) dont j'ai accumulé les noms dans cet entretien ||
rassembler (accumuler) sur qqn [bienfaits, honneurs, etc.] : ad aliquemCic. Dej. 12 ;
in aliquem
Cic. Tusc. 5, 117 ;
alicui
Tac. Ann. 1, 4 ; [en part.] entasser contre qqn les injures (in aliquem maledicta
Cic. Phil. 3, 15),
les accusations (in aliquem crimina
Cic. Mil. 64
) ; in aliquem causas aliquarum rerum
Liv. 3, 38, 7,
faire retomber sur qqn les responsabilités de certaines choses.
tela in aliquem
former par accumulation : aram sepulcri congerere arboribus
[fig.] : quoniam congesta fuit accusatio acervo quodam criminum
rassembler (accumuler) sur qqn [bienfaits, honneurs, etc.] : ad aliquem