cōnscĭus, a, um (cum et scio),
¶ 1 ayant connaissance de qqch. avec qqn, partageant la connaissance de, confident : homo meorum in te studiorum maxime conscius
Cic. Fam. 5, 5, 1,
l'homme du monde qui est le plus dans la confidence du dévouement que je te témoigne ||
[d'où] qui participe à, complice : maleficiiCic. Clu. 59,
complice du crime ; interficiendi Agrippæ
Tac. Ann. 3, 30,
complice du meurtre d'Agrippa ; conscios delendæ tyrannidis indicare
Cic. Tusc. 2, 52,
dénoncer les conjurés qui conspiraient la destruction de la tyrannie ||
[avec dat.] : facinoriCic. Cæl. 52,
complice d'un crime ; mendacio meo
Cic. Verr. 2, 4, 124,
complice de mon mensonge ||
conscium esse alicui alicujus reiSall. C. 22, 2
(Ter. Phorm. 156 ;
Curt. 6, 6, 36 ;
Tac. Ann. 1, 43), être complice avec qqn de qqch. ||
[avec in abl.] : in privatis omnibus (rebus) consciusCic. Att. 1, 18, 1,
mon confident dans toutes les affaires privées ||
[avec de]Cic. Att. 2, 24, 3,
qui est dans le secret d'une chose, complice
¶ 2 ayant la connaissance intime de, conscient de ; [avec sibi] : cum sibi nullius essent conscii culpæ
Cic. Off. 3, 73,
conscients de n'avoir aucune responsabilité ; mens sibi conscia recti
Virg. En. 1, 604,
intelligence consciente du bien, cf.
Cæs. G. 1, 14, 2
||
[avec in abl.] : nulla sibi turpi conscius in reLucr. 6, 393,
qui a conscience de n'avoir trempé dans aucun acte honteux ||
[avec prop. inf.] : mihi sum conscius numquam me... fuisseCic. Tusc. 2, 10,
j'ai conscience de n'avoir jamais été...
(Ter. Ad. 348 ;
Cic. Fam. 6, 21, 1 ;
Liv. 1, 49, 2, etc.) ||
[avec interr. ind.] : cum mihi conscius essem, quanti te faceremCic. Fam. 13, 8, 1,
ayant conscience de la haute estime que j'ai pour toi ||
[abst] : conscii sibiSall. J. 40, 2,
se sentant coupables
(Liv. 33, 28, 8 ;
Ov. H. 20, 47) ||
[sans sibi] : lupus, conscius audacis factiVirg. En. 11, 812,
le loup, conscient de son acte audacieux ; conscia mens recti
Ov. F. 4, 311,
n'ayant rien à se reprocher ; [poét.] conscia virtus
Virg. En. 5, 455,
courage conscient de lui-même [la conscience de sa valeur] ||
[en mauv. part] : conscius animusLucr. 4, 1135,
âme consciente de sa faute, qui se sent coupable
(Pl. Most. 544 ;
Sall. C. 14, 3).
[d'où] qui participe à, complice : maleficii
[avec dat.] : facinori
conscium esse alicui alicujus rei
[avec in abl.] : in privatis omnibus (rebus) conscius
[avec de]
[avec in abl.] : nulla sibi turpi conscius in re
[avec prop. inf.] : mihi sum conscius numquam me... fuisse
[avec interr. ind.] : cum mihi conscius essem, quanti te facerem
[abst] : conscii sibi
[sans sibi] : lupus, conscius audacis facti
[en mauv. part] : conscius animus